Хээлтэй гүүг тэжээхүй
Манай уяачид, адуу үржүүлэгчид ирэх хавар шинэ гарах унагаа хоног тоолон хүлээдэг. Энэ жилийн унага ямар гарах бол, эр унага болов уу, охин унага болов уу гээд л хүлээдэг. Тарга хүч сайн, эрүүл гүүнээс эрүүл чийрэг унага төрнө. Монгол орны бэлчээрийн нөхцөлд бол бид тэр бүр хээлтэй гүүний хувьд санаа зовдоггүй. Гэвч сүүлийн жилүүдэд шинэ олон үүлдрийн адуу Монголд оруулж ирж үржүүлэг хийж байгаа, сайн гүүнээс олон жил төл авах сонирхол ихэсч байгаа, мөн цаашлаад байгаль цаг уурын өөрчлөлт, бэлчээрийн даацтай холбоотой хээлтэй гүүг нэмэлтээр тэжээх, өвөл байран маллагаанд оруулах нь элбэг болсон. Гүүгээ хээлтэй үед сайн тэжээх, үүний тулд ямар тэжээлээр яаж тэжээх талаар мэдээлэл бидэнд хэрэгтэй болдог. Иймд хээлтэй гүүний тэжээлийн тухайд зарим ном хэвлэлд бичигдсэнээс сийрүүлэв.
Гүү хээлээ 11 сар тээдэг. Жишээ нь, Англи цэвэр цусны (АЦЦ) гүү гэхэд ойролцоогоор 335-345 хоног хээлээ тээдэг байна. Хээл тээх энэ 11 сарыг үндсэн хоёр хэсэгт хувааж болно. Үүнд:
1. Нэгдүгээр хэсэг буюу эхний найман сар
2. Хоёрдугаар хэсэг буюу хээлийн сүүлийн гурван сар
Эхний найман сар нь гүүний хувьд үр хөврөлийн эхний үе шат явагддаг бөгөөд хээл тийм их том болдоггүй, энэ үед гүүний энергийн шаардлага нь хээлгүй гүүнийхээс асар их ялгаа байдаггүй. Иймд энэ үед хээлтэй гүүнд өвс, овъёос, мөн эрдэс, хужир өгч өдрийн хэвийн хэмжээнд тэжээх нь зүйтэй. Эрдэс дотроос Витамин Е болон Селен хоёр нь хангалттай хэмжээнд тэжээлд байх нь ургийн хөгжилд тустай юм.
Хээлийн сүүлийн гурван сарын үед хээлийн хэмжээ маш их нэмэгддэг бөгөөд тэжээллийн норм 20 хүртэлх хувиар нэмэгддэг байна. Зарим тохиолдолд өвсний гарц муу, тэжээллэг чанар бага тэжээлийн үед АЦЦ гүүнд өдрийн нормыг 30-40 хүртэлх хувиар нэмэх шшардлагатай болдог. Иймд энэ үед тэжээлийн уургийн нэмэлтийг зургаа хүртэл хувиар ахиулж тэжээх нь тохиромжтой гэж үздэг.
Селен нь зарим нутаг орны хөрс ургамалд дутагдалтай байдаг бөгөөд энэ нь витамин Е-тэй хамтдаа байж унаганы булчингийн хөгжлийг тэтгэдэг. Иймд селен дутагдсанаар унаганд булчин цайх өвчин үүснэ. Энэ өвчин нь мөн бусад малд тохиолддог. Ихэнх буудайн ургамал селен тодорхой хэмжээгээр агуулдаг боловч хангалттай байдаггүй. Өдрийн дундаж норм нь АЦЦ гүүнд өдөрт 1 мг ихгүй байхаар тооцсон байдаг байна. Иймд нэмэлтээр өгч байгаа тэжээлийнхээ орц найрлагыг сайн тооцож тэжээх, мөн ихэдвэл хортой гэдгийг анхаарна уу.
Витамин Е нь ногоон өвс ургамалд хангалттай хэмжээгээр агууллагддаг боловч намар өвлийн хадсан өвсөнд маш бага хэмжээтэй байдаг. Иймд өвөл тэжээж байгаа адуу нь витамин Е дутагдах магадлал ихэсдэг байна. Энэхүү витамин дутагдсанаар бага насны адуунд мэдрэлийн системийн өвчин гэх мэт хэд хэдэн өвчний эх үүсвэр бий болдог байна. Адуунд олгох өдрийн хэмжээ нь Е витамины хувьд Алфа-токофрел хэлбэрийн 1000-2000 Олон улсын нэгж (ОУН)-ийг өдөрт өгөх бөгөөд энэ хэлбэрийн Е витамин нь биологийн идэвхийн хувьд адуунд хамгийн тохиромжтой нь юм. Адууны олон нэмэлт тэжээлүүдэд Е витамин нэмэгдсэн байдаг бөгөөд заавар дээрээс нь харж өдрийн нормыг шалгана уу. Мөн өөр нэг хялбар арга нь хүнд хэрэглэдэг капсултай витамин Е-г өдөрт нэг юм уу, хоёрыг тэжээлд нэмж өгч болно.
Уургийн нэмэлт нь хээлтэй гүүнд хамгийн чухал зүйл юм. Хээлтэй гүүний өдрийн тэжээлийн уургийн хэмжээ 9-10 хувь байна гэж үздэг. Проффесор Харолд Хинтцийн тодорхойлсноор хээлтэй гүүний тэжээлийн уургийн хэмжээ нь 9-10, унагатай гүүнийх 12 хувь хүртэл өсдөг. Иймд овъёос, арвай гэх мэт уургийн агууламж өндөртэй тэжээлийг нэмүү өгөх нь чухал болно. Бас царгас зэрэг ургамлыг өвсөнд нь нэмэх зэргээр уургийн хувийг нэмж болно. Эхийн тэжээлд уураг дутагдсанаас бага жинтэй унага төрүүлэх, унаганы өсөлт удаан байх гэх мэт үзэгдэл илэрдэг байна. Нөгөө талаар уураг хэт ихэдвэл унага үе мөчний болон ясны гажигтай төрдөг. Иймд та ихдэх, багадах гэдгийг сайн ойлгож, хэмжээ нормыг тааруулж тэжээх хэрэгтэй.
А.Наранбаатар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна