Партизан Г.Дэмчиг Мэргэн цол хүртсэн АХ-ын 30 жилийн ойн үндэсний сур харваа
А.Тэлмэн
2015 оны 4-р сарын 06 -нд
Энэ жилийн баяр наадамд анх удаа гадаадын 20 гаруй орны хүндэт зочид төлөөлөгчид, 18 аймгийн урлаг, спортын алдартнууд болон хөдөлмөрчдийн 3000 гаруй тэргүүний сайчууд уригдан оролцжээ.
Наадамд улсын аварга тав, арслан 14, начин 33, улсын цолтон нийт 80 гаруй, бүгд 1024 бөх зодоглосноос зүүний магнайд 74 настай “Их монгол” хэмээх Даян аварга Х.Шаравжамц, барууны магнайд 51 настай “Буур” хэмээх Даян аварга Н.Жамъян, зүүний дагавар магнайд 35 настай Дархан аварга Б.Түвдэндорж, барууны дагавар магнайд мөн 35 настай Даян аварга Ц.Чимэд-Очир нар босч, Ж.Цэвээнравдан арслан арав даван түрүүлж Аварга цол, ес давж үзүүрлэсэн Дархан аварга Б.Түвдэндоржид Даяар дуурсах далай аварга цол хүртээжээ.
Хурдан морины уралдааны азарганд Д.Цэгмид /Хэнтий.Галшар/-ийн саарал, их насанд Н.Лувсандорж /Хэнтий.Дэлгэрхаан/-ийн хар, соёолонд Балган /Төв.Говьсүмбэр/-ы хөх цавьдар, хязааланд Д.Цэгмид /Хэнтий.Галшар/-ийн хүрэн халзан, шүдлэнд Зундуй /Хэнтий.Галшар/-н сартай хонгор, дааганд Банзрагч /Хэнтий.Галшар/-ийн зээрд торгон жолоо өргүүлжээ.
Үндэсний сур харваа:
1. Г.Дэмчиг /Дорнод.Халхгол/-19
2. Ш.Ишчогдов /Төв.Дэлгэрхаан/-18
3. Д.Намсрай /Дорнод.Булган/-17
4. Б.Дамдин /Сэлэнгэ.Дулаанхан/-16
5. Л.Мишигдоной /Төв.Лүн/-15
1951 онд буюу АХ-ын 30 жилийн ойн улсын их баяр наадмын үндэсний сурын харваанд Дорнод аймгийн Халхгол сумын уугуул, партизан Г.Дэмчиг 20 сумаас 19 онож түрүүлэн Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Энэхүү наадмын харвааны талаар болон Дэмчиг мэргэн хэрхэн түрүүлсэн тухайд ахмад харваач, аймгийн мэргэн Галсангийн Лувсандорж гуай өгүүлснийг Ж.Сүхбаатар, Ж.Лхагвасүрэн нар 2001 онд хэвлүүлсэн “Уухайн түрлэг” номондоо сийрүүлсэн нь:
-...Манайх Дархан сумын I багийн нутаг Хургаа гэдэг газар зусч байтал нэгэн өдөр “Нум сумаа аваад шалавхан ир” гэсэн дуудлага аймгаас ирлээ. Тийн явж байтал Мухарын голд морь маань таварцаглаж унаад би мөрөө мулталчихлаа. Замын айлд бууж мөрөө оруулж аваад аймгийн төв орсонд “Улаанбаатарт улсын баяр наадмын сурын харваанд оролц” гэлээ. Тэр удаа харваж чадахгүй болсон ч газар газрын сайн харваачдын цэц мэргийг үзээд ирэх хүсэлдээ хөтлөгдөн явж билээ. Надтай хамт явсан, манай аймагт цэргийн агтны даргаар ажиллаж байсан Гэндэнгийн Дэмчиг гуай наадмынсурын комиссынхонд хандаж,
-Миний бие тааруухан, Лувсандоржийн маань мөр, гар гэмтсэн. Бид хоёрын өмнөөс өөр хүн харвуулах уудаа гэсэнд “Өндөр” Дамдин харваач хажуунаас ярианд оролцож,
-Хүний гараар могой бариулах нь шив дээ гэв. Тэгтэл Дэмчиг гуай илтэд уурсан,
-За яахав. Тэгвэл өөрөө харвая даа гэж ширүүхэн хэллээ. Өөрийнх нь нум хатуудаад байсан тул “Комбинат” Лувсанцэрэн гэдэг харваачийн нумаар харваж 19 оноод 20 дахь буюу сүүлийн нэг сумаа барин,
-Энийг яах вэ... хэмээн хажуугийн нөхдөөсөө асуухад тэд, “Одоо оноод яахав” гэсэн аястай үг хэлэв. Үнэхээр ч сүүлийн сумаа тун ялимгүй давуулж байсан юм даа. Дэмчиг гуай их аархуу, тийм ч байхаас аргагүй сайн мэргэчүүдийн нэг байсан даа.
Ардын хувьсгалын партизан, улсын мэргэн Г.Дэмчиг гуайн эцэг Гэндэн болон өвөө Тамжав, өвөг эцэг Нэрэн нар нь мөн сур харвадаг удамт харваачид байжээ. Тиймээс Дэмчиг гуай үе дамжсан уламжлалаа хадгалан үлдэж, үр хүүхдүүддээ өвлүүлэн сургаснаар хүү Жамбаа нь хожмоо аанай улсын мэргэн цол хүртсэнээр үл барам ач хүү Сүхбаатар нь мөн эцэг өвгөдийнхөө шийрийг хатаасан мэргэн харваач болон өсч өндийсөн ажээ. Ийнхүү Нэрэн мэргэнийхээс найман үеийн удам залгасан харваачид төрж гараад байгаа билээ.
Г.Дэмчиг мэргэн улсын их баяр наадмын сурын харваанд нэг удаа түрүүлж, зургаан удаа айрагджээ. Үүнд:
1934 онд тавдугаар байр
1943 онд 12 онож гуравдугаар байр
1944 онд 20 сумаас 15 онож хоёрдугаар байр
1948 онд 17 онож мөн хоёрдугаар байр тус тус эзэлж байсан юм.
Хүү Д.Жамбаа нь 1953 онд улсын наадмын харваанд 13 онож хоёрдугаар байр, 1960 онд тавдугаар байр эзэлж байсан улсын мэргэн цолтой харваач байв.
Улсын наадмын хүүхдийн харваа:
1. Цогзол-15
2. .............
3. ................
Отго харваа:
1. Улсын баатар Шагдарын Гонгор
Анианханы Хүрэн-Алагийн Отгонбаатар
Наадамд улсын аварга тав, арслан 14, начин 33, улсын цолтон нийт 80 гаруй, бүгд 1024 бөх зодоглосноос зүүний магнайд 74 настай “Их монгол” хэмээх Даян аварга Х.Шаравжамц, барууны магнайд 51 настай “Буур” хэмээх Даян аварга Н.Жамъян, зүүний дагавар магнайд 35 настай Дархан аварга Б.Түвдэндорж, барууны дагавар магнайд мөн 35 настай Даян аварга Ц.Чимэд-Очир нар босч, Ж.Цэвээнравдан арслан арав даван түрүүлж Аварга цол, ес давж үзүүрлэсэн Дархан аварга Б.Түвдэндоржид Даяар дуурсах далай аварга цол хүртээжээ.
Хурдан морины уралдааны азарганд Д.Цэгмид /Хэнтий.Галшар/-ийн саарал, их насанд Н.Лувсандорж /Хэнтий.Дэлгэрхаан/-ийн хар, соёолонд Балган /Төв.Говьсүмбэр/-ы хөх цавьдар, хязааланд Д.Цэгмид /Хэнтий.Галшар/-ийн хүрэн халзан, шүдлэнд Зундуй /Хэнтий.Галшар/-н сартай хонгор, дааганд Банзрагч /Хэнтий.Галшар/-ийн зээрд торгон жолоо өргүүлжээ.
Үндэсний сур харваа:
1. Г.Дэмчиг /Дорнод.Халхгол/-19
2. Ш.Ишчогдов /Төв.Дэлгэрхаан/-18
3. Д.Намсрай /Дорнод.Булган/-17
4. Б.Дамдин /Сэлэнгэ.Дулаанхан/-16
5. Л.Мишигдоной /Төв.Лүн/-15
1951 онд буюу АХ-ын 30 жилийн ойн улсын их баяр наадмын үндэсний сурын харваанд Дорнод аймгийн Халхгол сумын уугуул, партизан Г.Дэмчиг 20 сумаас 19 онож түрүүлэн Улсын мэргэн цол хүртжээ.
Энэхүү наадмын харвааны талаар болон Дэмчиг мэргэн хэрхэн түрүүлсэн тухайд ахмад харваач, аймгийн мэргэн Галсангийн Лувсандорж гуай өгүүлснийг Ж.Сүхбаатар, Ж.Лхагвасүрэн нар 2001 онд хэвлүүлсэн “Уухайн түрлэг” номондоо сийрүүлсэн нь:
-...Манайх Дархан сумын I багийн нутаг Хургаа гэдэг газар зусч байтал нэгэн өдөр “Нум сумаа аваад шалавхан ир” гэсэн дуудлага аймгаас ирлээ. Тийн явж байтал Мухарын голд морь маань таварцаглаж унаад би мөрөө мулталчихлаа. Замын айлд бууж мөрөө оруулж аваад аймгийн төв орсонд “Улаанбаатарт улсын баяр наадмын сурын харваанд оролц” гэлээ. Тэр удаа харваж чадахгүй болсон ч газар газрын сайн харваачдын цэц мэргийг үзээд ирэх хүсэлдээ хөтлөгдөн явж билээ. Надтай хамт явсан, манай аймагт цэргийн агтны даргаар ажиллаж байсан Гэндэнгийн Дэмчиг гуай наадмынсурын комиссынхонд хандаж,
-Миний бие тааруухан, Лувсандоржийн маань мөр, гар гэмтсэн. Бид хоёрын өмнөөс өөр хүн харвуулах уудаа гэсэнд “Өндөр” Дамдин харваач хажуунаас ярианд оролцож,
-Хүний гараар могой бариулах нь шив дээ гэв. Тэгтэл Дэмчиг гуай илтэд уурсан,
-За яахав. Тэгвэл өөрөө харвая даа гэж ширүүхэн хэллээ. Өөрийнх нь нум хатуудаад байсан тул “Комбинат” Лувсанцэрэн гэдэг харваачийн нумаар харваж 19 оноод 20 дахь буюу сүүлийн нэг сумаа барин,
-Энийг яах вэ... хэмээн хажуугийн нөхдөөсөө асуухад тэд, “Одоо оноод яахав” гэсэн аястай үг хэлэв. Үнэхээр ч сүүлийн сумаа тун ялимгүй давуулж байсан юм даа. Дэмчиг гуай их аархуу, тийм ч байхаас аргагүй сайн мэргэчүүдийн нэг байсан даа.
Ардын хувьсгалын партизан, улсын мэргэн Г.Дэмчиг гуайн эцэг Гэндэн болон өвөө Тамжав, өвөг эцэг Нэрэн нар нь мөн сур харвадаг удамт харваачид байжээ. Тиймээс Дэмчиг гуай үе дамжсан уламжлалаа хадгалан үлдэж, үр хүүхдүүддээ өвлүүлэн сургаснаар хүү Жамбаа нь хожмоо аанай улсын мэргэн цол хүртсэнээр үл барам ач хүү Сүхбаатар нь мөн эцэг өвгөдийнхөө шийрийг хатаасан мэргэн харваач болон өсч өндийсөн ажээ. Ийнхүү Нэрэн мэргэнийхээс найман үеийн удам залгасан харваачид төрж гараад байгаа билээ.
Г.Дэмчиг мэргэн улсын их баяр наадмын сурын харваанд нэг удаа түрүүлж, зургаан удаа айрагджээ. Үүнд:
1934 онд тавдугаар байр
1943 онд 12 онож гуравдугаар байр
1944 онд 20 сумаас 15 онож хоёрдугаар байр
1948 онд 17 онож мөн хоёрдугаар байр тус тус эзэлж байсан юм.
Хүү Д.Жамбаа нь 1953 онд улсын наадмын харваанд 13 онож хоёрдугаар байр, 1960 онд тавдугаар байр эзэлж байсан улсын мэргэн цолтой харваач байв.
Улсын наадмын хүүхдийн харваа:
1. Цогзол-15
2. .............
3. ................
Отго харваа:
1. Улсын баатар Шагдарын Гонгор
Анианханы Хүрэн-Алагийн Отгонбаатар
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна